M. Fuad Köprülü’yü doğumunun 130. yılında ‘Usulden Yönteme: M. Fuad Köprülü’nün Edebiyat Tarihçiliği’ başlıklı programla andık
Türkoloji çalışmalarının ve edebiyat tarihi yazımının Türkiye’de kurucu ismi olarak kabul edilen M. Fuad Köprülü’yü doğumunun 130. yılında Samsun Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü olarak 4 Aralık 2020, Cuma günü ‘Usulden Yönteme: M. Fuad Köprülü’nün Edebiyat Tarihçiliği’ başlıklı programla andık.
Açılış Konuşması: Selim Sırrı Kuru
Online toplantı platformu Zoom üzerinden gerçekleşen etkinlik University of Washington’dan Selim Sırrı Kuru’nun 10.00’daki açılış konuşması ile başladı. Selim Sırrı Kuru konferansın yola çıktığı “Türk Edebiyatı Tarihinde Usul” makalesinin bir başlangıç noktası değil bir birikimin uç noktası olduğunun altını çizdi. Bu yazının o dönemdeki “eski edebiyat” ve “bilimsel bir disiplin olarak edebiyatın yerinin belirlenmesi” tartışmalarıyla birlikte düşünülmesi gerektiğini ifade etti. Makalenin ortaya çıkış sürecini ve içinde bulunduğu bağlamı aktaran Kuru, Köprülü’nün bu makalesinin aynı zamanda yaratıcısının beslendiği önemli bir kısmı Fransızca olan entelektüel kaynaklarla da açıklanabileceğini vurguladı. Selim Sırrı Kuru, Köprülü’nün bu makalede yürüttüğü yöntem tartışmasının daha önce izine rastlanmadığını, bu metnin ardından da uzun süre Türkçe edebiyat eleştirisinde ortaya çıkmadığını aktardı. Köprülü’nün beslendiği birincil isim olan Lanson’dan bahseden Kuru, Köprülü’nün makalesini yapısal olarak da parçalara ayırarak özetledi. Selim Sırrı Kuru, Köprülü’nün makalede güttüğü temel kaygının ise edebiyat tarihlerinde ve edebiyat tarihçilerinde bulunan “öznelliğe” bilimsel bir çerçeve çizmek olduğunu iddia etti. Köprülü’nün makalesinin edebiyata yaklaşımının dönemi içerisindeki yıkıcı etkisinden söz eden Kuru, bugün Köprülü ve bu dönemki edebiyat tarihi tartışmalarının yeterince ele alınmadığını ve bu eksikliğin giderilmesinin günümüzde de faydalı sonuçları olacağını söyleyerek sözlerini tamamladı.
I. Panel: Şaban Sağlık, Halim Kara, Günil Özlem Ayaydın Cebe
Selim Sırrı Kuru’nun açılış konuşmasının ardından ilk panel yine Selim Sırrı Kuru’nun moderatörlüğünde 10.30’da başladı. Şaban Sağlık’ın Köprülü’nün Usul Makalesi Bağlamında “Belirlenmiş Anlam Kodlarını Tartışmaya Açmak” başlıklı bildirisiyle başlayan oturum, Halim Kara’nın “Osmanlıdan Cumhuriyete: Türkiye’de Modern Edebiyat Tarihçiliğinin Oluşumu” başlıklı konuşmayla devam etti. İlk oturumun son konuşması ise Günil Özlem Ayaydın Cebe’nin “Edebiyat Tarihinde Usul mü, Ulus mu?” başlıklı bildirisiydi. Yüksek ilginin olduğu oturum soru cevap kısmının ardından sona erdi.
II. Panel: Fatih Altuğ, Alphan Akgül, Atiye Gülfer Gündoğdu, Mustafa Uğur Karadeniz
Aranın ardından başlayan ikinci oturumda Şaban Sağlık’ın moderatörlüğünde ilk olarak Fatih Altuğ “Türk Edebiyatı Tarihinde Usul” Makalesinde Tekâmül başlıklı bildirisini sundu. İkinci konuşmada sözü alan Alphan Akgül “Durağandan, Devinime: Kurucu Edebiyat Tarihsel İnşaya Niçin İhtiyaç Duyar?” başlıklı konuşma yaptı. Akgül’ün ardından Atiye Gülfer Gündoğdu “Köprülü ve Jauss’ta Edebiyat Tarihi Yazımı ve Alımlama Sorunu”nu ele aldı. Panelin son konuşmacısı ise bölüm öğretim üyemiz Mustafa Uğur Karadeniz’di. Karadeniz’in “M. Fuad Köprülü’nün Klasik Edebiyat Estetiğine Dair Eleştirilerine Bir Cevap” başlıklı konuşmasının ardından gelen soru-cevap kısmıyla ikinci oturum tamamlandı.
III. Panel: Emrah Pelvanoğlu, Mustafa Altuğ Yayla, Kaan Kurt, Servet Gündoğdu
15.00’da başlayan son oturum Günil Özlem Ayaydın Cebe’nin moderatörlüğünde Emrah Pelvanoğlu’nun “Ahmet Hamdi Tanpınar ve XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi’nde Tarihsel İmgelem” başlıklı konuşmasıyla başladı. Pelvanoğlu’nun ardından Mustafa Altuğ Yayla “Bir Köprülü Mirası?: Diyâr-ı Rûm‘un İslami Edebi Kültüründeki “Yabancı” Tesirler Sorunu”ndan bahsetti. Ardından bölüm araştırma görevlimiz Kaan Kurt “Köprülü’nün Edebiyat Tarihi Yazımında Metinlerarasılığın Yeri” başlıklı bildirisini sundu. Panelin ve konferansın son konuşması ise bölüm başkanımız ve öğretim üyemiz Servet Gündoğdu’nun “Köprülü’nün Edebi Topos’unda Müphemiyet Olgusu: Tarih ve Yorum”uydu.
Son panelin ardından verimli ve uzun bir soru-cevap kısmı gerçekleşti ve yoğun ilgi gösterilen ve Köprülü’yü doğumunun 130. Yılında anan konferansın yarattığı diyalog ortamının tekrarlanması yönündeki temenniler sunuldu.
